23/09/2014
Doanh
nghiệp cơ khí không có cơ hội tham gia đấu thầu một cách công khai, minh bạch
Mặc dù nhận được nhiều ưu đãi, nhưng doanh nghiệp ngành cơ khí vẫn gặp nhiều khó
khăn khi tham gia đấu thầu cung cấp thiết bị cho các dự án đầu tư công, do hồ sơ
tham gia thường bị loại ngay “từ vòng gửi xe”.
Tham gia gian hàng tại Triển lãm quốc tế về Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam 2014
đang diễn ra tại TP.HCM nhằm tìm kiếm đối tác, mở rộng thị trường, song ông Đỗ
Phước Tống, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Công ty Cơ khí Duy Khanh lại tỏ ra thận
trọng khi nói tới việc đầu tư mở rộng trong thời gian tới.
“Ngành cơ khí có đặc điểm chung là đầu tư rất vốn lớn, mà lợi nhuận không cao,
nên doanh nghiệp thường không đầu tư đón đầu, mà chỉ khi có yêu cầu mới tăng dần
mức đầu tư nhà xưởng, công nghệ…, để đáp ứng đơn hàng”, ông Tống nói và cho biết,
nhiều công trình xây dựng của Nhà nước giao cho nhà thầu nước ngoài nếu không có
ràng buộc rõ ràng, đầy đủ để hỗ trợ doanh nghiệp trong nước, thì doanh nghiệp
khó tham gia cung cấp thiết bị (lĩnh vực khuôn mẫu, dù trong nước sản xuất được
trên 90%, nhưng phần lớn thiết bị vẫn phải nhập khẩu).
Trường hợp Công ty cổ phần Thang máy Thiên Nam là một doanh nghiệp lớn trong
ngành thang máy Việt Nam, đã nhiều năm nay xuất khẩu mặt hàng thang máy sang thị
trường Nhật Bản - một thị trường khó tính bậc nhất thế giới, nhất là khi Nhật
Bản thường hay bị động đất, nên cần thiết bị cơ khí chất lượng cao, song Công ty
Thiên Nam lại đang gặp không ít khó khăn khi tham gia các dự án trong nước.
Ông Nguyễn Tấn Vũ, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Thang máy Thiên Nam cho
biết: “Đang diễn ra tình trạng phân biệt đối xử giữa sản phẩm thang máy nhập
ngoại với sản phẩm của doanh nghiệp nội. Những công trình của chính quyền như
trụ sở ban ngành, kho bạc, ngân hàng nhà nước, sở ngành các tỉnh; dự án các trụ
sở cơ quan nhà nước không cao tầng, sản phẩm thang máy trong nước hoàn toàn có
thể đáp ứng được, nhưng người lập hồ sơ mời thầu lại yêu cầu sản phẩm ngoại.
Chúng tôi không được tham gia cạnh tranh ở những công trình sử dụng vốn ngân
sách”.
Đối với các loại máy móc, thiết bị khác cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Ông
Trần Thành Trọng, Chủ tịch Hiệp hội Cơ điện tỉnh Bình Dương cho biết, nhiều
doanh nghiệp trong Hiệp hội đang gặp khó khăn khi tham gia đấu thầu cung cấp
thiết bị cho các dự án đầu tư công, do hồ sơ tham gia thường bị loại ngay “từ
vòng gửi xe”.
Thậm chí, sản phẩm máy phát điện của Công ty cổ phần Sáng Ban Mai do ông Trần
Thành Trọng làm Tổng giám đốc cũng bị phân biệt đối xử, mặc dù Công ty Sáng Ban
Mai đã cung cấp cả tổ máy phát điện 1.100 KVA - sản phẩm Việt Nam đã sản xuất
được theo phê duyệt của Bộ Công thương, song người phụ trách tư vấn ở nhiều dự
án vẫn “phết” chỉ định thầu là yêu cầu thiết bị nhập ngoại, nên Công ty không
còn cơ hội tham gia đấu thầu một cách công khai, minh bạch.
Để vượt qua khó khăn khi tham gia cung cấp thiết bị cho những dự án công, hiện
nhiều doanh nghiệp ngành cơ khí vẫn phải “vượt lên chính mình”.
Ông Nguyễn Tấn Vũ cho biết, vì đề xuất kiến nghị với các cơ quan chức năng nhiều
lần mà chưa thấy hiệu quả, nên Công ty Thiên Nam không “kêu” nữa, mà thay vào đó
là chủ động nộp hồ sơ đấu thầu dự án sử dụng ngân sách thẳng lên Bộ Công thương,
hoặc bộ, ngành có liên quan. Sau đó, Bộ sẽ gửi hồ sơ về các địa phương có dự án
đầu tư công cần sử dụng thiết bị thang máy. Mới đây nhất, TP.HCM nhận được hồ sơ
tham gia đấu thầu này của Thiên Nam, sau đó, Thành phố đã có chỉ đạo cơ quan
liên quan liên hệ với Công ty Thiên Nam cử một đoàn thẩm định đến tận nhà máy
của Công ty, nhằm thẩm định xem Công ty có thực hiện được sản phẩm như cam kết
hay không.
“Đoàn thẩm định này sẽ đi đến nhà máy của chúng tôi trong nay mai để thẩm định
xem năng lực của mình làm được hay không, một cách chính thức”, ông Nguyễn Tấn
Vũ nói và cho biết, cách làm này thì “mấy ông tư vấn” sẽ không dám từ chối
passport (hộ chiếu - giấy thông hành) khi Công ty tham gia hồ sơ đấu thầu vào
các công trình của Nhà nước.
Còn theo ông Trần Thành Trọng, để khắc phục triệt để tình trạng nêu trên, đã đến
lúc cần có chế tài cụ thể đối với những người hành nghề tư vấn mời thầu, cung
cấp thiết bị cho các công trình xây dựng. Chẳng hạn, có thể thu hồi chứng chỉ tư
vấn nếu phát hiện người tư vấn làm sai 3 lần liên tiếp. Việc này sẽ hạn chế tình
trạng tư vấn “đi đêm” với nhà sản xuất, cung cấp thiết bị ngoại nhập, buộc họ
phải làm đúng chủ trương của Chính phủ là “khuyến khích ưu tiên các tổng thầu sử
dụng nhiều doanh nghiệp cơ khí trong nước trong công tác thiết kế, chế tạo thiết
bị của các dự án, tuân thủ nghiêm túc Chỉ thị 734/CT-TTg ngày 17/5/2011 của Thủ
tướng Chính phủ về chấn chỉnh công tác quản lý đối với các gói thầu EPC”.
Nguồn
Báo Đầu tư -
Thanh Vũ