14/09/2011
Theo tinh thần của Nghị quyết 11/NQ-CP ngày 24/02/2011 (Nghị quyết 11), Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có văn bản số 300/QĐ-BKH ngày 07/3/2011 về việc ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 11/NQ-CP, trong đó có nội dung “tăng cường kiểm tra giám sát việc đầu tư công, mua sắm bằng nguồn vốn nhà nước tuân thủ quy định của pháp luật về đấu thầu, tuyên truyền vận động chủ trương người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Để triển khai Chương trình hành động nói trên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức đoàn kiểm tra, đôn đốc, tăng cường quản lý công tác đấu thầu theo chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 11 và tình hình thực hiện Chỉ thị 494/CT-TTg ngày 20/4/2010 của Thủ tướng Chính phủ (Chỉ thị 494) tại các tỉnh Phú Thọ và Sơn La.
Qua kiểm tra cho thấy, nhìn chung cả hai tỉnh đã quán triệt và thực hiện tốt Chỉ thị 494. Tỉnh Phú Thọ đã phát động Chương trình hành động thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” trên địa bàn tỉnh với các nhóm giải pháp cụ thể, phân công cho các cấp, các ngành triển khai thực hiện việc mua sắm trang thiết bị trong nước sản xuất được. Theo báo cáo của UBND tỉnh Phú Thọ, từ đầu năm 2010 đến 31/5/2011 có 21 dự án thực hiện mua sắm hàng hóa; với tổng kinh phí 204,2 tỷ đồng; trong đó hàng Việt Nam trị giá 42,466 tỷ đồng, chiếm 20,8%; hàng nhập khẩu trị giá 161,9 tỷ đồng, chiếm 79,2%; bao gồm: lĩnh vực y tế 11 dự án; giá trị hợp đồng 135,1 tỷ đồng; lĩnh vực đào tạo, dạy nghề, phát thanh truyền hình 9 dự án; giá trị hợp đồng 34,3 tỷ đồng; mua sắm ô tô giá trị hợp đồng 34,6 tỷ đồng. Tuy nhiên vẫn còn một số ngành, huyện, xã chưa nhận thức đầy đủ yêu cầu của cuộc vận động, chỉ đạo chưa thường xuyên; công tác thẩm định hồ sơ, thẩm định kế hoạch đấu thầu chưa chặt chẽ, vẫn còn một số dự án (sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, cả vốn sự nghiệp) mua sắm vật tư, thiết bị vẫn sử dụng hàng ngoại nhập trong khi hàng trong nước đã sản xuất được. Tỉnh Phú Thọ là một trong những tỉnh tổ chức triển khai thực hiện Chỉ thị 494 và có chương trình hành động cụ thể, tuy nhiên khối lượng hàng nhập khẩu vẫn chiếm tỷ trọng lớn, đặc biệt là thiết bị y tế chiếm gần 85% tổng giá trị hàng hóa nhập khẩu.
UBND tỉnh Sơn La đã có văn bản số 1060/UBND-KTN ngày 20/5/2010 giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với các ngành của tỉnh và các huyện, thành phố Sơn La tổ chức thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng. Đồng thời UBND tỉnh cũng sao gửi đến các đơn vị, các chủ đầu tư danh mục thiết bị, máy móc, phụ tùng thay thế, phương tiện vận tải chuyên dùng; nguyên liệu, vật tư, bán thành phẩm trong nước đã sản xuất được để tổ chức lựa chọn nhà thầu, căn cứ danh mục này để yêu cầu các nhà thầu sử dụng vật tư, hàng hoá sản xuất trong nước trong hồ sơ dự thầu. Kết quả năm 2010 và những tháng đầu năm 2011, công tác đấu thầu của tỉnh đã có những tiến bộ đáng kể, chủ yếu tổ chức đấu thầu rộng rãi trong nước, chỉ thực hiện đấu thầu quốc tế một vài gói thầu theo yêu cầu nhà tài trợ; không có dự án sử dụng lao động nước ngoài; kiểm soát tốt việc đầu tư hàng hoá, vật tư, thiết bị nhập khẩu qua thẩm định dự án đầu tư, thẩm định thiết kế và thẩm định hồ sơ mời thầu. Trong 6 tháng đầu năm 2011, ngân sách cấp tỉnh đã tổ chức mua sắm 13 dự án đầu tư thiết bị với tổng giá gói thầu 28,4 tỷ đồng, trong đó chỉ có 7,2 tỷ đồng mua sắm thiết bị ngoại nhập (chiếm 25% tổng giá gói thầu).
Về tình hình thực hiện Nghị quyết 11, tỉnh Phú Thọ đã tổ chức rà soát tình hình triển khai thực hiện các dự án đầu tư sử dụng vốn NSNN, vốn TPCP tại các địa phương. Đối với nguồn vốn ngân sách tỉnh đã đình hoãn 9 dự án, thu hồi 21 tỷ đồng; giãn tiến độ 16 dự án, điều chuyển 200,8 tỷ đồng. Số vốn thu hồi hoặc điều chuyển được ưu tiên bố trí cho các dự án trọng điểm, cấp bách khác có khả năng hoàn thành trong năm 2011 và đầu 2012. Đối với nguồn vốn ngân sách huyện, xã đã tạm dừng khởi công 11 dự án, số vốn thu hồi 31 tỷ đồng. Việc thu hồi, đình hoãn các dự án này được thực hiện theo nguyên tắc vốn thu hồi đã bố trí cho dự án của địa phương nào thì ưu tiên bố trí trở lại cho công trình, dự án của địa phương đó có khả năng hoàn thành trong năm 2011.
Tại tỉnh Sơn La, đã thực hiện cắt giảm vốn của 84 công trình khởi công mới và 01 công trình (đường Chiềng Ngần - Mường Bằng – Hát Lót) có vốn đầu tư vượt quá khả năng cân đối ngân đối với nguồn vốn ngân sách tỉnh. Tổng số vốn cắt giảm là 157,2 tỷ đồng. Đối với nguồn vốn ngân sách huyện, xã, tổng số vốn các huyện đã rà soát điều chuyển 48,2 tỷ đồng, trong đó đã tạm dừng khởi công mới 29 dự án, cắt giảm vốn của 9 dự án có vướng mắc trong giải phóng mặt bằng và tổng mức vượt quá khả năng cân đối. Số vốn cắt giảm tập trung bố trí thanh toán dứt điểm cho các công trình đã hoàn thành còn thiếu vốn thanh toán, những công trình có khối lượng hoàn thành đã có đủ hồ sơ, thủ tục theo quy định tại Kho bạc Nhà nước.
Bên cạnh đó, Đoàn kiểm tra cũng đã tiến hành kiểm tra, rà soát tiến độ thực hiện các dự án được phép áp dụng chỉ định thầu theo văn bản số 229/TTg-KTN ngày 16/02/2009 của Thủ tướng Chính phủ và được gia hạn thực hiện đến năm 2011 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 164/TTg-KTN ngày 10/02/2011. Đối với tỉnh Sơn La có 03 dự án với 10 gói thầu được áp dụng hình thức chỉ định thầu với tổng giá gói thầu là 370.740 triệu đồng. Vốn bố trí cho các dự án tính đến thời điểm báo cáo là 124.548 triệu đồng, đạt 33,6% so với nhu cầu về vốn đầu tư của các gói thầu, riêng năm 2011 mới chỉ bố trí được 32 tỷ đồng cho cả 3 dự án. Mặc dù khối lượng đã hoàn thành là 165.628 triệu đồng, tương đương 44,7%, nhưng hiện nay tiến độ thi công rất chậm do khả năng thanh toán còn hạn chế.
Tỉnh Phú Thọ có số lượng dự án được áp dụng chỉ định thầu nhiều hơn là 14 dự án. Trong tổng số 14 dự án được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận áp dụng chỉ định thầu có 121 gói thầu thực hiện áp dụng chỉ định thầu với tổng giá gói thầu là 2.478,4 tỷ đồng và tổng giá trị chỉ định thầu (tổng giá ký hợp đồng) là 2.468,8 tỷ đồng (chênh lệch 9.595 triệu đồng). Vốn đó bố trí cho các gói thầu, dự án này tính đến thời điểm báo cáo là 1.130,2 tỷ đồng, đạt 45,6% so với nhu cầu về vốn đầu tư của các gói thầu. Theo báo cáo của UBND tỉnh Phú Thọ, vốn bố trí cho các dự án trong danh mục chỉ định thầu còn hạn chế, chủ yếu sử dụng nguồn vốn hỗ trợ có mục tiêu từ ngân sách Trung ương hoặc ứng trước kế hoạch và chưa được bố trí đủ vốn tính đến thời điểm báo cáo (chỉ đáp ứng gần 50% nhu cầu về vốn); trong khi việc huy động các nguồn vốn khác rất khó khăn dẫn đến tiến độ các dự án chậm so yêu cầu. Trong tổng số 121 gói thầu áp dụng chỉ định thầu, có 22 gói đã hoàn thành trong năm 2010, với tổng giá trị 201,1 tỷ đồng, dự kiến 84 gói thầu hoàn thành trong năm 2011 (còn lại 15 gói thầu do vốn bố trí thiếu hoặc dự án bị cắt giảm nên chưa thể hoàn thành trong năm 2011). Xét trên tổng số gói thầu được áp dụng chỉ định thầu, số gói thầu đã hoàn thành chiếm 18,2% số gói thầu đã ký hợp đồng; số gói thầu phải chuyển tiếp sang năm 2011 còn cao (chiếm 81,8%). Xét trên tổng giá trị chỉ định thầu (là 2.478,4 triệu đồng), giá trị các gói thầu đã hoàn thành chiếm 8,2% giá trị các gói thầu đã ký hợp đồng; giá trị các gói thầu chưa thể hoàn thành trong năm 2010 và chuyển tiếp sang năm 2011 rất cao (chiếm 91,8%).
Kết thúc đợt kiểm tra, căn cứ kết quả kiểm tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị UBND tỉnh Phú Thọ và Sơn La tăng cường việc triển khai Chỉ thị 494/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ trong mua sắm hàng hóa, vật tư, đặc biệt đối với thiết bị y tế; đồng thời thúc đẩy việc sản xuất hàng hóa trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, tỉnh cũng cần thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 157/TTg-KTN ngày 22/01/2010 về việc áp dụng chỉ định thầu đối với các dự án cấp bách theo văn bản số 229/TTg-KTN. Theo đó, tỉnh cần rà soát tình hình phân bổ vốn, cân đối các nguồn lực sẵn có để tập trung bố trí vốn cho các dự án, gói thầu thuộc danh mục đã được Thủ tướng Chính phủ cho phép áp dụng chỉ định thầu, bảo đảm hoàn thành dứt điểm các dự án trong năm 2011. Trường hợp không bố trí được vốn để hoàn thành dự án trong năm 2011 hoặc dự án không có khả năng hoàn thành trong năm 2011 hoặc chưa tổ chức chỉ định thầu thì lùi tiến độ sang năm 2012 và tổ chức lựa chọn nhà thầu theo quy định của Nhà nước.
Khánh An