05/01/2012
Chính phủ Hàn Quốc
cho rằng đấu thầu có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sức cạnh tranh của các
doanh nghiệp cũng như toàn bộ nền kinh tế. Ý nghĩa của công tác đấu thầu không
dừng lại ở việc tiết kiệm ngân sách khi Chính phủ tiến hành mua sắm công mà quá
trình đấu thầu còn tạo ra động lực để các doanh nghiệp lớn mạnh, nâng cao sức
cạnh tranh, từ đó góp phần nâng cao sức mạnh của cả nền kinh tế. Theo các nhà
quản lý, mục tiêu chính của công tác đấu thầu là tính cạnh tranh giữa các doanh
nghiệp và tính hiệu quả trong sử dụng ngân sách. Cả hai mục tiêu này phải luôn
được thực hiện song song trong quá trình quản lý công tác đấu thầu.
Sự ra đời và phát triển hệ thống Koneps
Tại Hàn Quốc, thương mại điện tử ra
đời nhấn mạnh vào tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh. Đây cũng là một
trong những yêu cầu trong Hiệp định WTO-GPA cũng như các hiệp định thương mại
tự do mà Hàn Quốc đã ký kết. Trong bối cảnh thương mại điện tử ra đời như một sự
phát triển tất yếu của kinh doanh thương mại thì sự thay đổi phương thức đấu
thầu cũng hứa hẹn khắc phục những hạn chế của đấu thầu truyền thống trước đây
như quá nhiều hồ sơ tài liệu, không hiệu quả và kém cạnh tranh, quá trình đăng
ký hồ sơ nhà thầu lặp đi lặp lại nhiều lần.
Sự phát triển hệ thống Koneps trải
qua 3 giai đoạn: Giai đoạn chuẩn bị (từ 1997 - 2001); Giai đoạn mở rộng (từ 2002
- 2004); Giai đoạn phát triển hệ thống. Trong giai đoạn chuẩn bị, Hàn Quốc xây
dựng hệ thống trao đổi văn bản điện tử năm 1997, hệ thống shopping mall năm 1998
và hệ thống bảo hành và thanh toán điện tử năm 2001. Trong giai đoạn mở rộng,
Koneps đã được phát triển để sử dụng trong tất cả các cơ quan nhà nước năm 2002,
có hệ thống phục hồi dữ liệu năm 2003 và kho dữ liệu năm 2004. Từ năm 2005 đến
nay, Hàn Quốc tập trung vào việc nâng cấp hệ thống bằng việc cung cấp tính năng
hỗ trợ tìm kiếm và đấu thầu điện tử, xây dựng hệ thống mua sắm sản phẩm thông
minh, nâng cấp hệ thống shopping mall và hỗ trợ đấu thầu qua điện thoại di động.
Những thử thách ban đầu và bài học kinh nghiệm
Quá trình xây dựng hệ thống Koneps
thời gian đầu gặp không ít khó khăn. Ngay cả Tổng cục Mua sắm công Hàn Quốc
(PPS) ban đầu cũng quan ngại về việc đấu thầu qua mạng có làm giảm đi vai trò,
nhiệm vụ của cơ quan mình hay không. Bên cạnh đó, quá trình xây dựng hệ thống
còn gặp phải sự e ngại, không hợp tác của các bên liên quan. Để giải quyết những
khó khăn ban đầu này, PPS tập trung vào việc tạo ra những vai trò và nhiệm vụ
mới khi thay đổi phương phức đấu thầu, tăng cường nhận thức của các bên về sự
cần thiết của việc thay đổi phương thức đấu thầu từ truyền thống sang đấu thầu
điện tử, đồng thời xác lập một chiến lược rõ ràng trong phát triển đấu thầu qua
mạng.
Khi phát triển hệ thống đấu thầu qua
mạng, ban đầu các đơn vị xây dựng hệ thống đấu thầu qua mạng cho cơ quan mình.
Tuy nhiên, các nhà quản lý nhận thức được rằng cần có một hệ thống liên kết giữa
các cơ quan của Chính phủ để tránh tình trạng dư thừa hoặc không đồng nhất trong
phát triển hệ thống. Do đó, Koneps được phát triển như một dự án rộng lớn, liên
kết các cơ quan chính phủ. Trong quá trình đó, Chính phủ khuyến khích sự tham
gia và chú trọng tăng cường hiểu biết cho các cơ quan nhà nước cũng như nhà cung
cấp, qua đó giảm thiểu những bất tiện và e ngại đối với sự thay đổi mang tính
cách mạng trong công tác đấu thầu này.
Các nhà quản lý cho rằng, các bài học
có thể rút ra từ việc triển khai hệ thống đấu thầu qua mạng của Hàn Quốc là: Sự
quyết tâm và nỗ lực của các nhà lãnh đạo; Công khai và chia sẻ tất cả thông tin
liên quan đến mua sắm chính phủ; Xây dựng hệ thống đấu thầu duy nhất cho tất cả
các cơ quan nhà nước; Chuẩn hóa quy trình đấu thầu với văn bản điện tử và chữ ký
số; Thực hiện theo cách tiếp cận từng bước, từ việc chỉ đăng tải thông tin đấu
thầu cho đến đấu thầu quan mạng. Cuối cùng là thiết lập các quy định pháp lý cụ
thể dựa trên sự thay đổi của quy trình đấu thầu qua mạng.
Hoàng Thị Bình