Có thể áp dụng mô hình đầu tư PPP để xây dựng chính phủ điện tử

Xây dựng chính phủ điện tử (CPĐT) là một trong những mục tiêu quan trọng hướng tới minh bạch hóa và tăng hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước. Hiện nay mô hình đối tác công - tư (PPP) đang được nhìn nhận như một phương thức hiệu quả góp phần hiện thực hoá mục tiêu này.

    Theo các chuyên gia, một thách thức lớn trong triển khai CPĐT hiện nay là vấn đề chi phí bao gồm: chi phí đầu tư theo cả chiều rộng lẫn chiều sâu; chi phí ban đầu và chi phí duy trì vận hành hệthống. Từ trước tới nay, chi phí xây dựng CPĐT phần lớn do ngân sách nhà nước đảm nhận và được thực hiện theo phương pháp mua sắm truyền thống. Phương pháp này không tận dụng thế mạnh về kỹ thuật và nguồn vốn của khu vực tư nhân, trong khi nguồn vốn cần đầu tư cho hoạt động là rất lớn.

     Trong bối cảnh Việt Nam đang thắt chặt chi tiêu công, thì khó khăn về thiếu nguồn tài chính đầu tư cho việc xây dựng CPĐT được coi là thách thức cần sớm có biện pháp tháo gỡ. Theo các chuyên gia, đã đến lúc cần phải khuyến khích khu vực tư nhân tham gia cùng với khu vực công trong xây dựng CPĐT và coi đây là một hướng đi cần thiết đảm bảo xây dựng CPĐT thành công ở Việt Nam.

     Mô hình PPP có những ưu điểm vượt trội so với phương thức đầu tư truyền thống như: tận dụng được nguồn tài chính, kinh nghiệm quản lý của khu vực tư nhân, giảm chi phí đầu tư và chia sẻ được rủi ro giữa các bên tham gia. Nhà nước có thể chỉ tập trung vào công tác quản trị, còn công nghệ và vận hành sẽ được chuyển giao cho khu vực tư. Cụ thể, khu vực tư sẽ đảm nhận các hoạt động: xây dựng hạ tầng, phần cứng, phần mềm, quản lý vận hành, bảo hành, bảo trì…

     Liên quan đến phát triển cơ sở hạ tầng cho CPĐT theo mô hình PPP, trên thế giới đã có nhiều quốc gia ứng dụng thành công như Australia, Ấn Độ. Cụ thể, tại bang Victoria của Australia, chính quyền Bang đã bỏ ra khoảng 180.000 USD thuê một công ty tư vấn tư nhân khảo sát và xây dựng quy hoạch xây dựng CPĐT, sau đó chính quyền Bang cho phép các công ty tư nhân đấu thầu để tham gia cùng chính quyền xây dựng hệ thống CPĐT. Theo đó, các công ty này sẽ được thu phí các giao dịch để tạo doanh thu bù đắp cho phần vốn họ đã đầu tư. Kết quả là hệ thống CPĐT của bang Victoria được đưa vào sử dụng với chất lượng tốt, trong khi chính quyền Bang không hề phải đầu tư. Còn tại Ấn Độ, mô hình PPP cũng đã triển khai thành công cho CPĐT mà điển hình là dự án MCA21. Đây là một dự án PPP giữa Chính phủ Ấn Độ (bỏ 10% vốn) và Tập đoàn Tata (bỏ 90% vốn) được triển khai từ năm 2006, bao gồm các dịch vụ: quản trị theo luật doanh nghiệp, cấp phép cho doanh nghiệp mới, thu các khoản phải nộp theo luật, các dịch vụ chuyên ngành, công chứng thị thực, các dịch vụ bảo vệ nhà đầu tư… Các dịch vụ này đã thiết lập môi trường kinh doanh hấp dẫn, nhờ thế thu hút vốn FDI của Ấn Độ tăng tưởng mạnh mẽ từ 2,2 tỷ USD năm 2003 - 2004 lên 15,7 tỷ USD năm 2006 - 2007.

     Ở nước ta, mô hình PPP hầu như chưa áp dụng. Theo các chuyên gia, cơ hội để Việt Nam thu hút các doanh nghiệp tư nhân tham gia vào lĩnh vực này là rất lớn khi chúng ta không thiếu những doanh nghiệp trong nước có nguồn tài chính mạnh và nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực thông tin truyền thông sẵn sàng tham gia xây dựng CPĐT. Đó là chưa kể đến rất nhiều doanh nghiệp nước ngoài cũng luôn sẵn sàng tham gia vào lĩnh vực nếu có một cơ chế hợp tác hiệu quả.

     Các chuyên gia khuyến cáo, để thu hút được sự tham gia của khối tư nhân, trước hết Chính phủ nên đưa thông tin truyền thông vào lĩnh vực khuyến khích áp dụng mô hình PPP ở Việt Nam. Đây được coi là tiền đề để thu hút được không những nguồn tài chính mà còn cả kinh nghiệm quản lý và trình độ kỹ thuật cao của khu vực tư nhân trong xây dựng CPĐT.

     Có thể khẳng định, áp dụng mô hình PPP để xây dựng CPĐT là cần thiết nhằm khai thác hiệu quả các nguồn lực trong xã hội để đẩy mạnh phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông ở Việt Nam. Điều này càng trở nên quan trọng trong bối cảnh cuộc cách mạng về công nghệ thông tin đã và đang tạo sức bật cho các hoạt động sản xuất kinh doanh, trao đổi, mua bán mang tính toàn cầu và tác động trực tiếp đến mọi mặt của đời sống xã hội.

 Quang Minh